Terminy siewu w IPR - uprawy rolnicze

Bardzo ważne jest zapoznanie się producenta z poszczególnymi metodykami integrowanej produkcji roślin jeszcze na etapie planowania rozpoczęcia produkcji w systemie IPR. Związane jest to z jedną z zasad omawianego systemu, która wskazuje, że zamiar stosowania integrowanej produkcji roślin, zainteresowany producent zgłasza w przypadku upraw jednorocznych najpóźniej 30 dni przed planowanym siewem lub sadzeniem, a w przypadku roślin wieloletnich do dnia 1 marca każdego roku. Dla wybranych gatunków roślin rekomendowane terminy siewu przedstawiają się następująco.

Termin siewu gryki zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Gryka – termin siewu jest różny dla poszczególnych rejonów kraju.  Zgodnie z zaleceniami siew należy wykonać, gdy ryzyko wystąpienia przymrozków minie, a temperatura gleby na głębokości 5 – 10cm będzie oscylować między 10°C a 12°C. Dla Polski środkowo-wschodniej, wschodniej oraz południowo-wschodniej termin siewu przypada od 10 do 25 maja. Natomiast dla rejonu północno-zachodniego oraz południowo-zachodniego naszego kraju jest to termin od 25 do 30 maja.

Termin siewu jęczmienia jarego typu browarnego oraz pastewnego zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Jęczmień browarny – powinien być wysiany wcześniej niż jęczmień pastewny. Zalecanym terminem siewu jest koniec marca lub w przypadku przedłużającej się zimy pierwsza dekada kwietnia. Opóźnienie tych terminów w przypadku jęczmienia browarnego skutkuje obniżeniem plonu ziarna, zwiększeniem zawartości białka i łuski w ziarnie, a także przyczynia się do pogorszenia jakości browarnej głównie, jeśli chodzi o ekstraktywność sodu. Natomiast jęczmień jary pastewny jest najbardziej tolerancyjny na opóźnienie terminu siewu wśród wszystkich zbóż jarych.

Termin siewu jęczmienia ozimego zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Jęczmień ozimy – ustalenie optymalnego terminu siewu jest trudne, ponieważ termin ten jest bezpośrednio związany z długością trwania jesieni. Ponadto po przeprowadzeniu licznych badań stwierdzono zależność terminu siewu od jakości gleby, warunków pogodowych oraz odmiany. Siew wczesny tzn. wykonany 5-10 września sprzyjał wyższym plonom ziarna w sezonach o krótkiej jesieni porównując do plonu uzyskanego z siewu późnego (20 – 25 września). Z kolei w przypadku długiej jesieni oraz długotrwałego zalegania pokrywy śnieżnej zimą, z jęczmienia wysianego wcześniej uzyskano niższy plon niż z wysianego później. Zatem najlepszą metodą jest wysianie jęczmienia ozimego  w terminie średniowczesnym z uwzględnieniem poszczególnych regionów kraju. Dla części wschodniej Polski jest to 10 – 15 września, dla regionu zachodniego zalecany termin to 16 – 20 września, natomiast dla części centralnej od 12 do 18 września.

Termin siewu kukurydzy zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Kukurydza – zazwyczaj wczesny siew przyczynia się do uzyskania wyższych plonów ziarna. Za zalecany termin siewu kukurydzy uznaje się początek kwitnienia mniszka lekarskiego oraz czeremchy, zazwyczaj jest to od 15 kwietnia. Krótkotrwałe przymrozki nie stanowią zagrożenia dla rośliny. Natomiast kukurydza może ulegać przechłodzeniu, a w konsekwencji zamieraniu - jeśli temperatura przez dłuższy czas oscyluje między 0 a 5°C. Dlatego też, praktykuje się siew kukurydzy na początku maja, gdy gleba osiągnie temperaturę 8-10°C na głębokości 10cm.

Termin siewu kukurydzy cukrowej zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Kukurydza cukrowa – często stosuje się siew etapowy dzięki któremu zbiór jest rozciągnięty w czasie. Zalecanym terminem siewu nasion kukurydzy cukrowej jest termin osiągnięcia przez glebę temperatury około 10°C, zazwyczaj jest to początek maja.
W niektórych częściach kraju, zwłaszcza na południu siew może się już odbyć w kwietniu, jeśli warunki pogodowe są sprzyjające.

Termin siewu prosa zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Proso – termin siewu w dużej mierze warunkuje uzyskany plon. Za optymalny moment siewu przyczyniający się do uzyskania wysokich plonów uznaje się okres między 15 a 25 maja. Siew wcześniejszy (od końca kwietnia do połowy maja) niesie ze sobą ryzyko zniszczenia zasiewów przez przymrozki, natomiast siew późniejszy (do połowy czerwca) znacznie skraca okres wegetacji co bezpośrednio wpływa na niższe plonowanie.

Termin siewu pszenicy ozimej zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Pszenica ozima – jest to roślina dnia długiego, co oznacza, że np. proces zakwitania czy kiełkowania rozpoczyna się dopiero po przyjęciu przez roślinę określonej liczby godzin świetlnych. Wobec powyższego należy sądzić, że termin siewu jest ściśle związany z długością dnia. Opóźnienie terminu siewu pszenicy ozimej negatywnie wpływa na plonowanie. Zalecany termin siewu pszenicy jest różny dla poszczególnych części kraju. Dla Polski północno-wschodniej i wschodniej za optymalny termin wysiewu uznaję się 15 – 25 września. Termin siewu w centralnej i południowo wschodniej części kraju mieści się w terminie 20 – 30 września. W północno-zachodniej i zachodniej Polsce optymalny termin siewu trwa od 20 września do 5 października natomiast dla Dolnego Śląska zalecany termin to 25 września - 10 października.

Termin siewu pszenicy jarej zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Pszenica jara – jest to roślina wymagająca wczesnego terminu wysiewu. Optymalny termin siewu trwa od końca marca do pierwszej dekady kwietnia. Opóźnienie tego terminu skutkuje zmniejszeniem plonu ziarna jednocześnie wpływa bezpośrednio na podwyższenie zawartości białka w ziarnie. Z dostępnych badań wynika, że zwiększenie dawki azotu niweluje straty powstające w czasie opóźnienia terminu siewu jednak przy dużym opóźnieniu (po połowie kwietnia) skutek jest odwrotny, a uzyskany plon jeszcze mniejszy.

Termin siewu rzepaku ozimego zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Rzepak ozimy – termin siewu zależy od regionu uprawy. Optymalny termin siewu w Polsce przypada między 5 a 31 sierpnia. Przy czym dla większej części kraju zalecany termin to 21-25 sierpnia.  Zarówno przyśpieszenie siewu o 5 – 7 dni w stosunku do optymalnego terminu jak i opóźnienie o 5 – 7 dni terminu siewu wpływa negatywnie na plonowanie.

Termin siewu soi zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Soja – termin siewu zależny jest od regionu uprawy. Zalecanym terminem siewu nasion soi jest czas osiągnięcia przez glebę temperatury minimum 8°C. W zależności od części kraju optymalny okres wysiewu przypada między 20 kwietnia a 5 maja. Fenologicznym wskaźnikiem odpowiedniego terminu siewu jest moment kwitnienia klonu zwyczajnego oraz koniec kwitnienia wiśni. Zbyt wczesny jak i zbyt późny termin siewu wpływa negatywnie na wielkość plonu.

Termin sadzenia ziemniaka zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Ziemniak – optymalny termin sadzenia ziemniaka w dużej mierze zależny jest od temperatury gleby. Bulwy podkiełkowane należy wysadzać gdy gleba na głębokości 10 cm osiągnie temperaturę 5-6°C, natomiast niepodkiełkowane i niepobudzone wymagają wyższej temperatury 5-8°C. Dla bulw skrobiowych najlepsza temperatura do wysadzania oscyluje na poziomie 10°C. Na podstawie licznych obserwacji i badań temperatury gleby określono zalecane terminy sadzenia ziemniaków dla poszczególnych województw.
W województwie lubelskim, dolnośląskim, opolskim, małopolskim i podkarpackim termin sadzenia przypada na pierwszą dekadę kwietna (01-10.04), w województwie zachodniopomorskim, wielkopolskim, lubuskim oraz mazowieckim optymalny termin to 10-20.04. Dla województwa pomorskiego, warmińsko-mazurskiego oraz podlaskiego zalecany termin sadzenia to trzecia dekada kwietnia. Ostatni termin sadzenia przypada dla północnej części województwa warmińsko-mazurskiego oraz północnej części województwa podlaskiego. Poza temperaturą gleby określającą optymalny termin sadzenia ziemniaka należy zwrócić uwagę na wskaźnik fenologiczny. Okres kwitnienia mniszka pospolitego oraz moment rozwijania liści agrestu uznawany jest za idealny termin sadzenia bulw ziemniaka.

Termin siewu żyta zgodnie z obowiązującą metodyką integrowanej produkcji roślin.

Żyto ozime – termin siewu żyta uzależniony jest od regionu uprawy. Zgodnie z zaleceniami najwcześniej bo w pierwszej połowie września wysiewany jest w Polce północnowschodniej. Najpóźniejszy siew można wykonać w części północno-zachodniej kraju w terminie od końca 2 dekady września do rozpoczęcia pierwszej dekady października. W pozostałych rejonach kraju optymalny termin siewu mieści się w granicy od połowy do końca września.

Żyto jare – wymaga bardzo wczesnego terminu siewu oraz charakteryzuje się wysokim poziomem mrozoodporności. Wymieniona cecha pozwala na bardzo wczesny termin wysiewu. Jeśli warunki pogodowe, głównie wilgotnościowe będą korzystne to siew można wykonać już w lutym.

Podsumowanie

Należy podkreślić, że powyższe przytoczone terminy są ogólnymi, zalecanymi wytycznymi, które mogą się różnić w zależności od aktualnych warunków meteorologicznych. Opracowanie powstało w celu ułatwienia producentom zachowanie wymaganych terminów zgłoszenia do jednostki certyfikującej.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na skutek licznych pytań dotyczących interpretacji przepisów określających termin zgłoszenia zamiaru stosowania integrowanej produkcji roślin przedstawiło swoje stanowisko, w którym przeczytać możemy, że termin dokonania zgłoszenia nie później niż 30 dni przed siewem lub sadzeniem należy traktować jako termin deklaratywny. W przypadku gdy producent po dokonaniu zgłoszenia, przestrzegając zasad właściwej agrotechniki wynikającej z metodyki integrowanej produkcji roślin dokona siewu lub sadzenia roślin w okresie krótszym niż 30 dni, sytacja taka będzie zaakceptowana przez podmiot certyfikujący. Działanie producenta powinno umożliwić właściwe przeprowadzenie kontroli.