Zgłoszenie odmian roślin – przypomnienie dla producentów
Zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 55 ust. 2 i ust. 4 pkt 1 ustawy o środkach ochrony roślin), producenci uczestniczący w systemie integrowanej produkcji zobowiązani są do poinformowania jednostki certyfikującej o planowanych do uprawy gatunkach i odmianach roślin. Zgłoszenia należy dokonać najpóźniej 30 dni przed planowanym siewem lub sadzeniem.
W sytuacjach, gdy zadeklarowana wcześniej odmiana nie jest dostępna (np. z powodu braku materiału siewnego), wystarczy niezwłocznie poinformować jednostkę certyfikującą o zmianie – najlepiej poprzez prostą korektę zgłoszenia. Ważne, aby nowo zastosowana odmiana również spełniała wymagania określone w metodyce integrowanej produkcji dla danego gatunku.
Dzięki terminowemu aktualizowaniu informacji możliwe jest sprawne prowadzenie procesu certyfikacji i uniknięcie niepotrzebnych niejasności. W przypadku gdy zmiana zostanie zgłoszona dopiero podczas kontroli, jednostka certyfikująca będzie musiała dodatkowo przeanalizować wpływ takiej zmiany na jakość produkcji i zgodność z zasadami IP. Wspólna dbałość o przejrzystość danych pomaga w utrzymaniu wysokiego standardu certyfikowanej produkcji.
Działania jednostki certyfikującej w przypadku niezgodności
Zgodnie z Polską Normą PN-EN ISO/IEC 17065 (pkt 7.11.1), jednostka certyfikująca ma obowiązek reagować, jeśli w trakcie nadzoru lub z innych źródeł zostaną stwierdzone niezgodności z wymaganiami certyfikacyjnymi.
Każda sytuacja rozpatrywana jest indywidualnie – z uwzględnieniem jej charakteru oraz skali. Celem tych działań nie jest karanie producenta, lecz zapewnienie, że system certyfikacji działa zgodnie z ustalonymi zasadami.
W zależności od sytuacji, jednostka certyfikująca może:
- zaproponować kontynuację certyfikacji, ale z dodatkowymi warunkami (np. zwiększona częstotliwość nadzoru),
- czasowo ograniczyć zakres certyfikacji – np. wykluczając konkretne odmiany lub partie produktów, których dotyczy niezgodność,
- zawiesić certyfikację do czasu wdrożenia działań naprawczych,
- w rzadkich i poważnych przypadkach – cofnąć certyfikację.
W praktyce, celem jest przede wszystkim wspólne wyjaśnienie sytuacji i szybkie przywrócenie zgodności z zasadami. Dlatego tak ważna jest bieżąca współpraca i otwarta komunikacja z jednostką certyfikującą.
Indywidualne podejście do każdej sytuacji
Każda sytuacja, w której dochodzi do niezgodności, powinna być oceniana indywidualnie. Pod uwagę brane są m.in.: zakres i charakter nieprawidłowości, powód wprowadzenia zmian oraz to, czy mają one realny wpływ na zgodność z zasadami integrowanej produkcji roślin.
Istotne jest również to, czy podobne sytuacje zdarzały się w przeszłości, jak wyglądała dotychczasowa współpraca z producentem oraz jakie były wyniki wcześniejszych kontroli. Dzięki takiemu podejściu możliwe jest obiektywne i sprawiedliwe rozpatrzenie sprawy, a także dobranie odpowiednich działań – adekwatnych do danej sytuacji.
Zmiana odmiany w Integrowanej Produkcji – co należy zrobić
W systemie Integrowanej Produkcji możliwa jest zmiana wcześniej zgłoszonej odmiany roślin. Kluczowe jest jednak, aby każda taka zmiana była odpowiednio udokumentowana i zgłoszona – wtedy cały proces pozostaje zgodny z wymaganiami certyfikacyjnymi.
W przypadku zmiany odmiany producent powinien:
- poinformować jednostkę certyfikującą o zmianie,
- dokonać wpisu w notatniku integrowanej produkcji roślin, zgodnie ze stanem faktycznym,
- zachować dokumenty potwierdzające zakup nowej odmiany (np. faktury, etykiety materiału siewnego)
Ważne: nowa odmiana powinna spełniać wymagania określone w metodyce integrowanej produkcji roślin dla danego gatunku oraz być zgodna z celami tego systemu, takimi jak ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, zrównoważone gospodarowanie i poprawa jakości plonów.
Jeśli zmiana nie została wcześniej zgłoszona, może zostać oceniona również w trakcie kontroli – pod warunkiem, że producent posiada odpowiednią dokumentację, a zmiana została rzetelnie udokumentowana w notatatniku IP oraz został udokumentowany zakup.
Jednostka certyfikująca – zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17065 – dysponuje narzędziami do oceny ryzyka i podejmuje decyzje w sposób proporcjonalny do sytuacji. Celem tych działań jest nie tylko weryfikacja zgodności, ale również wspieranie rolników w utrzymaniu wysokich standardów produkcji i wiarygodności systemu.
na podstawie: Pisma Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi skierowaneho do jednostek certyfikujących roślin z dnia 29.04.2025 r.